dijana

Boginja plodnosti, materinstva i divljači. Njeno ime izvedeno je od indoevropskog korena di (sijati). Stoga je ona, kao i Jupiter, Junona, Janus, Jana …  jedna od boginja nebeske svjetlosti, zbog čega je kasnije poistovjećena sa Lunom, rimskom boginjom Mjeseca.   Zato je Dijanine prvobitne funkcije mnogo lakše otkriti u njenim kultovima van Rima.   U Kampaniji je poštovana Dijana Tifatina, koja je smatrana gospodaricom jedne šume u blizini Kapue i zaštitnicom lova. Njeno drugo, mnogo čuvenije svetilište nalazilo se u Ariciji, pokraj malog jezera Nemi. Tu se o Dijaninom kultu starao sveštenik, kralj šume (rex Nemorensis). Preuzimanje te svešteničke dužnosti bilo je povezano sa jednim čudnim običajem: svaki novi sveštenik, pošto bi uzabrao jednu granu sa određenog drveta, morao je da ubije svog prethodnika, uvijek budnog i spremnog za odbranu. Taj okrutni postupak objašnjavan je predanjem da je Dijana, poštovana u Ariciji, u stvari Tauridska Artemida, kojoj su godile ljudske žrtve. U Ariciji je sa Dijanom poštovan i Virbije, vjerovatno njen prvi sveštenik, koji je kasnije poistovećen sa Hipolitom.

Dijanin sveti gaj u Ariciji bio je jedno od najposjećenijih kultnih mesta na italskom tlu, a njen tamošnji hram – jedno od najbogatijih svetilišta. Brojni zavjetni darovi nađeni u Nemiju (vulve, falusi, statue žena koje doje decu) pokazuju da je tu boginja poštovana prvenstveno kao zaštitnica žena, spremna da uvek pomogne porodiljama i dojiljama. Dijanin praznik slavljen je u Ariciji svake godine 13. avgusta.

Servije Tulije prenio je Dijanin kult iz Aricije u Rim i podigao joj prvo svetilište na Aventinu. Aventinska Dijana bila je zaštitnica Latinskog saveza. Godišnjica posvećivanja tog hrama smatrana je praznikom robova (servorum dies). U Rimu je ta italska Dijana postepeno helenizovana i na velikom lektisternijumu (svečana gozba namenjena bogovima) 399. godine stare ere, poistovjećena je sa grčkom boginjom Artemidom. Osim aventinskog, Dijani su u Rimu podignuta i druga svetilišta, u njen hram koji se nalazio između Viminala i Eskvilina imale su pristup samo žene.

U rimskoj literaturi i umjetnosti lik boginje Dijane je helenizovan. Dijanina kultna statua u hramu na Aventinu rađena je po uzoru na statuu Efeske Artemide. I ostale njene predstave, bilo da je prikazana u kratkoj tunici i sa lukom bilo sa buktinjama i zmijama u rukama, rađene su prema ikonografskim obrascima grčke umjetnosti.

U rimskim provincijama pod Dijaninim imenom poštovana su razna domorodačka božanstva, uglavnom boginje šuma i lova. Bila je posebno omiljena u Dalmaciji, gdje je poštovana i kao boginja neobrađenog zemljišta i međa koja dijele polja od šuma i nepouzdanih sila u svakodnevnom životu.

 

143 replies on “Dijana”

  3. We are a group of volunteers and starting a new scheme in our
    community. Your web site provided us with valuable info to work
    on. You’ve done a formidable job and our entire community will be grateful to you.

    Liked by 1 person

    Reply

  5. Hello There. I discovered your blog using msn. This is a really neatly written article.
    I will be sure to bookmark it and return to read
    extra of your helpful info. Thanks for the post.
    I will certainly return.

    Like

    Reply

  7. Unquestionably believe that that you said.

    Your favorite reason appeared to be at the net the easiest factor
    to understand of. I say to you, I definitely get irked while folks think about issues that
    they plainly do not know about. You managed to hit the nail upon the top as neatly as defined out the
    entire thing without having side effect , people could take a signal.
    Will likely be again to get more. Thank you

    Like

    Reply

  16. This is the right site for anyone who would like to find out about this topic. You understand so much its almost tough to argue with you (not that I really will need toÖHaHa). You definitely put a fresh spin on a topic that has been written about for a long time. Excellent stuff, just excellent!

    Like

    Reply

Leave a comment